जयप्रकाश नारायण
* वैयक्तिक जीवन०१. जयप्रकाश नारायण हे भारतातील एक समाजवादी राजकीय धुरीण व सर्वोदय कार्यकर्ते होते. त्यांचा जन्म ११ ऑक्टेबर १९०२ रोजी बिहारच्या सारन जिल्ह्यातील सिताबदियार येथे झाला. तेथेच...
रॉबर्ट क्लाइव्ह
क्लाइव्हची राजकीय व्यवस्था०१. बक्सारच्या लढाईत पराभूत झालेल्या शासकांशी कोणता व्यवहार करावा हे क्लाइव्हला ठरवायचे होते. त्यासाठी तो अवधला गेला आणि त्याने अवधचा नबाब शुजा उदौला ह्याच्याशी...
आंतरराष्ट्रीय राजकारणातील भारताची भूमिका
स्वातंत्र्यपूर्व काळात आंतरराष्ट्रीय राजकारणातील भूमिका
०१. ब्रह्मदेश इंग्रजांनी जिंकल्याबद्दल असंतोष व्यक्त करण्यात आला (१८८५).०२. ब्रिटिशांच्या साम्राज्यावादी कारवायांसाठी भारतास तळ म्हणून वापरण्यास हरकत घेण्यात आली (१८९२).०३....
भारतात ब्रिटीश सत्तेची स्थापना
युरोपियनांचे भारतात आगमन
०१. वास्को-द-गामाचे कालिकत बंदरातील पहिले पाऊल म्हणजेच युरोपियनांच्या व्यापाराला झालेली सुरुवात म्हणावी लागेल. सर्वप्रथम व्यापाराच्या निमित्ताने पोर्तुगीज आले. त्यानंतर त्यांच्या पाठोपाठ डच, इंग्रज, फ्रेच,...
स्वातंत्र्यपूर्व भारतातील सामाजिक जागृतीमध्ये शिक्षणाची भूमिका
* आधुनिक शिक्षणाची सुरुवात
०१. भारतात १९ वे शतक सुरु होण्यापर्यंत शिक्षणाची कक्षा अत्यंत मर्यादित होती.०२. ब्रिटीशांच्या आगमनावेळी भारतातील शिक्षणाचे स्वरूप सर्वस्वी धार्मिक होते. ते...
राज्य पुनर्रचना
प्रस्तावना
भाषेच्या आधारावर राज्यांची पुनर्रचना व्हावी यासाठी स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून चळवळी उभ्या राहिल्या होत्या.
ब्रिटिश काळात मुख्यतः प्रशासकीय सोयीनुसार प्रांत व राज्य तयार करण्यात आले होते.
१९०५ मध्ये...
असहकार आंदोलन
असहकार आंदोलन
भारतीय लोकमताच्या दडपणामुळे ब्रिटिश सरकारने जालियनवाला बाग हत्याकांडाची चौकशी करण्यासाठी नेमलेल्या हंटर आयोगाने जनरल डायरविरूध्द कोणतीही ठोस कारवाई सुचवली नाही.इंग्लडमध्ये डायरच्या कृत्याचे समर्थ...
इंग्रज निजाम संबंध
इंग्रज निजाम संबंध
निजाम राजवटीची स्थापना
०१. मीर कमरुद्दीन उर्फ निझाम उल मुल्क याची फार्रुख्सियारच्या कारकिर्दीत दक्षिणेत नेमणूक झाली होती. काही काळ दिल्लीच्या बादशाहचा वजीर म्हणून कार्य केल्यानंतर...
इतिहास प्रश्न उत्तरे
१. ठगांचा यशस्वी बंदोबस्त कोणत्या गव्हर्नर जनरलने केला?
उत्तर:- लॉर्ड विल्यम बेंटीक२. भ्रूणहत्या व बालहत्या थांबविण्याचा प्रयत्न कोणत्या गव्हर्नर जनरलने केला?
उत्तर:- लॉर्ड विल्यम बेंटीक३. भारतामध्ये...
विलीनीकरण : हैदराबाद, जुनागड, जम्मू काश्मीर
जम्मूविलीनीकरण : हैदराबाद, जुनागड, जम्मू काश्मीर
काश्मीर विलीनीकरण
०१. काश्मीर संस्थानात लडाख, गिलगिट, काश्मीर, खोरे, व जम्मू, या प्रदेशांचा समावेश होता. काश्मीर संस्थानचा राजा हरिसिंग हा हिंदू होता....