विधीमंडळाचे पीठासीन अधिकारी – भाग १
विधानसभा अध्यक्ष०१. विधानसभेच्या अध्यक्षाचे पद लोकसभेच्या अध्यक्षाच्या धर्तीवरच निर्माण करण्यात आले आहे. ०२. नव्याने निवडून आलेल्या विधानसभेच्या पहिल्या अधिवेशनात लवकरात लवकर अध्यक्षांची निवड केली...
केंद्र राज्य संबंध – विवाद (भाग २)
केंद्र राज्य संबंध - विवाद (भाग २)
सरकारिया आयोग
०१. १९८३ साली केंद्र सरकारने केंद्र राज्य संबंधात शिफारसी सुचविण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयाचे सेवानिवृत्त सरन्यायाधीश आर.एस. सरकारिया (अध्यक्ष), बी. शिवरमण...
संसदेची अधिवेशने, तहकुबी, विसर्जन
संसदेची अधिवेशने०१. कलम ८५ अन्वये, राष्ट्रपती योग्य वेळी व ठिकाणी संसदेच्या प्रत्येक सभागृहास अधिवेशनासाठी अभिनिमंत्रित करतात. मात्र संसदेच्या दोन अधिवेशनदरम्यान ६ महिन्यापेक्षा अधिक कालावधी...
केंद्र राज्य संबंध – विवाद (भाग १)
केंद्र व राज्य यामधील वादाचे मुद्दे
१९६७ मध्ये कॉंग्रेस पक्षाचा ९ राज्यात पराभव झाला व तेथूनच केंद्र राज्य वादाला सुरुवात झाली
०१. कलम ३५६...
राज्यपाल – भाग २
राज्यपाल - भाग २
०१.राज्यपाल हा राज्याचा संविधानिक प्रमुख तर मुख्यमंत्री हा वास्तविक प्रमुख असतो. म्हणून घटनेत अशी तरतूद करण्यात आली आहे कि राज्यपाल...
घटनादुरुस्ती प्रक्रिया : भाग २
घटनादुरुस्ती प्रक्रिया : भाग २
राज्यघटना पुनर्विलोकन०१. २२ फेब्रुवारी २००० रोजी भाजपप्रणीत रालोआ सरकारने एम.एन. वेंकटचलैय्या यांच्या अध्यक्षतेखाली 'राज्यघटना पुनर्विलोकन आयोग' स्थापन केला. या आयोगाने ३१...
मोफत आणि सक्तीचे प्राथमिक शिक्षण
मोफत आणि सक्तीचे प्राथमिक शिक्षणकायद्याच्या प्रवास
०१. एकोणिसाव्या शतकाच्या शेवटी, भारतीय विचारवंत जेव्हा ‘भारतातल्या शिक्षणाचा विचार’ करायला लागले तेव्हापासून ही जबाबदारी सरकारनेच घ्यायला हवी असं आग्रहानं...
आंतरराज्यीय संबंध – भाग २
आंतरराज्यीय संबंध - भाग २
सार्वजनिक कृती अभिलेख आणि न्यायिक कार्यवाही-
घटनेमध्ये कलम २६१ मध्ये 'संपूर्ण विश्वासार्हता व प्रामाण्य' ची तरतूद करण्यात आली आहे. हि तरतूद...
माहितीचा अधिकार कायदा (RTI – Right to Information Act)
माहितीच्या अधिकाराची पार्श्वभूमी०१. एकूणच शासनाची आंतरराष्ट्रीय धोरणे, न्यायालयांचे निर्णय व नागरी संघटनांचा वाढता दबाव त्यांच्यामुळे माहितीच्या कायद्याच्या निर्मितीला चालना मिळाली.०२. माहितीचा अधिकार कायदा स्वीकारण्यामध्ये जगातील पहिला...
घटनादुरुस्ती प्रक्रिया : भाग १
घटनादुरुस्ती प्रक्रिया : भाग १
घटना दुरुस्ती पद्धतीची वैशिष्ट्ये०१. भारताच्या घटनेतील भाग २० मधील कलम ३६८ मध्ये संसदेचा घटनादुरुस्तीचा अधिकार व घटनादुरुस्तीची पद्धत देण्यात आली...