संसद सदस्यत्वासाठी पात्रता व अपात्रता
पात्रता (कलम ८४)०१. तो भारतीय नागरिक असावा. त्याने निवडणूक आयोगाने प्राधिकृत केलेल्या व्यक्तीसमोर शपथ घेऊन त्याखाली स्वाक्षरी केलेली असावी. ०२. राज्यसभा सदस्यत्वासाठी वयाची ३० वर्षे...
संघराज्य व त्यांचे राज्यक्षेत्र
संघराज्य व त्यांचे राज्यक्षेत्र
प्रस्तावना०१. भारताच्या राज्यघटनेतील कलम १ ते ४ हे संघराज्य क्षेत्राशी संबंधित आहे.०२. कलम १(१) नुसार भारत हा राज्यांचा संघ असेल. भारतीय राज्यघटनेत...
आंतरराज्यीय संबंध – भाग १
राज्याराज्यामध्ये सहकारात्मक संबंध प्रस्थापित होण्यासाठी भारताच्या घटनेने पुढील महत्वाच्या तरतुदी केलेल्या आहेत.
* आंतर राज्यीय जल विवादाचा निवाडा
* आंतर राज्य परिषदांच्या माध्यमातून समन्वयन
*...
नागरिकत्व
नागरिकत्व
भारतीय नागरिकत्वाची तरतूद घटनाकारांनी इंग्लंडकडून स्वीकारली असून भारतात एकेरी नागरिकत्वाची तरतूद आहे.
जगामध्ये कोणत्याही देशात नागरिक व विदेशी नागरिक असा फरक केला जातो.भारतीय संविधानानुसार नागरिकांना...
लोकसभा
लोकसभेची रचना
०१. तरतूद (कलम ८१). त्यानुसार लोकसभेची कमाल सदस्यसंख्या ५५२ इतकी ठरविण्यात आलेली आहे.०२. सध्या लोकसभेची सदस्यसंख्या ५४५ आहे.०३. लोकसभेची निर्मिती ब्रिटन आणि...
प्रास्ताविका
प्रास्ताविका
सर्वप्रथम अमेरिकन राज्यघटनेमध्ये प्रास्ताविका देण्यात आली होती. त्यानंतर इतर देशांनी या पद्धतीचा स्वीकार केला.प्रास्ताविका पंडित नेहरूंनी तयार केलेल्या उद्देश पत्रिकेवर आधारित आहे.घटनासमितीने घटना निर्माण...
केंद्र राज्य संबंध – वित्तीय संबंध
* घटनेच्या भाग १२ मधील कलम २६८ ते २९३ दरम्यान केंद्र राज्य वित्तीय संबंधाची तरतूद करण्यात आली आहे. कराधिकारांची विभागणी
०१. संघसूचीमधील विषयावर कर आकारण्याचा अधिकार...
उपराष्ट्रपती
उपराष्ट्रपती
कलम ६३ नुसार, उपराष्ट्रपती हे पद निर्माण करण्यात आले आहे. अमेरिकेच्या उपराष्ट्रपती पदापासून आपण हे पद स्वीकारले आहे.
पात्रता
०१. तो भारताचा नागरिक असावा०२. त्याने वयाची...
मुलभूत कर्तव्ये – भाग १
मुलभूत कर्तव्ये - भाग १
०१. संविधानाच्या निर्मात्यांना मुलभूत कर्तव्ये घटनेत समाविष्टकरण्याची आवश्यकता वाटली नव्हती. १९७६ मध्ये कॉंग्रेसने असे घोषित केले कि मुलभूत कर्तव्यांचा घटनेत...
संचालनालय
०१. राज्य सचिवालयाचे कार्य हाताळण्यासाठी कार्यकारी विभाग अस्तित्वात असतात. हे कार्यकारी विभाग आकार आणि अधिकार या दृष्टीने भिन्न भिन्न असतात . ०२. प्रशासकीय...